Prestigjozja National Grographic ka bërë një shkrim të gjatë në lidhje me objektet me vlera historike që gjenden nën ujrat e deteve shqiptare deri dhe dhjetëra anije të Luftës së Dytë Botërore. Relike nga një e shkuar të cilat qëndrojnë ende të varrosura në thellësi, me këtë koment na lë të kuptohet qartë se ekspertë duket të nisin nga puna që ato të dalin në tokë.

Shkrimi i National Geographic:
Shqipëria zotëron një nga vijat bregdetare më të paeksploruara në botë, ku në brendësi të ujërave gjendje anije romake dhe dhjetëra anije të Luftës së Dytë Botërore. Shqipëria është një vend në detin Adriatik mes Malit të Zi dhe Greqisë dhe ka një nga brigjet më pak të eksploruara në botë. Relike nga e shkuara e largët janë të “varrosura” në fundin e detit. Amfora të cilat përmbajnë vaj dhe verë të anijeve romake që janë mbytur në det dhe anije të Luftës së Dytë Botërore që mbajnë histori heroizmash dhe tradhtish. Tashmë autoritetet shqiptare kanë kaluar një një ligj për të mbrojtur trashëgiminë nënujore të vendit. Në brigjet e Sarandës gjenden qindra amfora nga Afrika Veriore, të cilat qëndrojnë në fundin e detit që prej shekullit të katërt, gjë e cila dëshmon lidhjet tregtare mes detit Adriatik dhe bregut verior të Afrikës.
Fondacioni nautik i RPM në bashkëpunim me Agjencinë Bregdetare, deri tani ka dokumentuar anije të cilat datojnë që prej shekullit të 3- të dhe të 4-ërt përpara Krishtite deri në anije të luftës së parë dhe të dytë botërore. Rreth bregdetit të Sarandës, dhjetëra apo qindra amfora nga Afrika e Veriut vazhdojnë të qëndrojnë të zhytura që nga shekulli i katërt, që dëshmojnë lidhjet tregtare të detit Adriatik dhe bregut verior të Afrikës. Anijet, ende të dukshme, janë bërë njësh me dyshemenë e detit dhe mbetjet e tyre janë varrosur në afërsi. Nga ana tjetër, mbetjet shpirtërore të anijes italiane MV Probitas, që datojnë nga Lufta e Dytë Botërore, janë ruajtur.
Fondacioni “Nautical RPM”, në bashkëpunim me Agjencinë Bregdetare, deri më tani kanë dokumentuar anije nga shekulli i 3-të apo 4-të para Krishtit", thotë Derek Smith, i cili ka punuar për Fondacionin Nautical RPM në bregdetin shqiptar" Në bregdetin e Shqipërisë ka rreth 2,500 ose 2,300 vjet burime kulturore që nuk janë hulumtuar në pjesën më të madhe.