Shkrimtarja Flutura Açka, e cila ndodhet aktualisht në Hollandë ka botura një shkrim dhe ka përshkruar një ngjarje që i ka ndodhur vetëm disa orë më parë në mbrëmjen e 14 mars-it. Ajo me mjeshtëri përshkruan takimin me disa të rinj shqiptarë, që endeshin nëpër europë për një jetë më të mirë. Po për më tepër ndiqni rrëfimin e Açkës, të quajtur Në tren me djem që s’ikin në asnjë vend.

14 Mars 2016. Ora 11 e natës.

Në trenin e mbrëmjes së linjës për në Zwolle, për kah veriu i Holandës, tek kthehesha nga Rotterdami për në shtëpi, edhe pse kishte pak njerëz, u ula si zakonisht në vagonin ‘Silence’, sepse aty mund të lexosh qetë. Minutat e fundit ndërsa treni nisej, hynë me bujë disa djem të rinj. Tani që jam mësuar t’i njoh mes të huajve shqiptarët nga hovi, bukuria dhe kafka, e kuptova se ishin djem nga tanët. Nga paqetësia e tyre dhe zëri i lartë, por edhe ngaqë nuk e dinin sekretin e atij vagoni, disa nga pasagjerët u bezdisën dhe nisën t’i këqyrnin paksa me mërzi. Pas disa lëvizjesh sa në një ndenjëse të tjetra, dhe duke folur me zë të lartë në një gjuhë të pakuptueshme për udhëtarët, dy prej tyre u ulën pas ndenjëses sime. I fola ngadalë në shqip njërit prej djemve që ta ulte zërin, sepse aty nuk lejohej të flisnin zëlartë. Ai, të cilit i fola, u ngrit dhe u ul pranë meje me një fytyrë të çliruar befas nga një ankth, që dukej barte në atë rrëmujë lëvizjesh. Donte të dinte me saktësi nëse ai ishte treni i duhur për në kampin e refugjatëve në Ter Apel. “O Zot,” mendova, “qenkan nga të rinjtë e sapoardhur”. Po. Do të mbërrinin në Emmen pas orës 1 të natës, dhe nga aty do t’u duhej edhe gjysmë ore me autobus për në kampin e Ter Apel, që është diku në kufi me Gjermaninë.
Ishin gjashtë djem të rinj, jo më shumë se të njëzetepestat, që sapo i kishin kthyer nga përpjekja e tyre për të kapërcyer atë natë rrethimin për t’u ngjitur në ndonjërën nga kamionët në portin “Hoek van Holland” të Rotterdamit, që nisen çdo mbërmje për në Angli. Djaloshi me të cilin fola, më tha se ishte nga Kukësi, ai tjetri tutje nga Tirana, ai më tutje nga Tropoja, pra të gjithë shqiptarë, dhe se kishte dy muaj që njihej me ta; ishin takuar në kamp dhe se të gjithë “nuk donin të ktheheshin më në Shqipëri”.  Ndërkohë më rrëfeu për kampin dhe sa mijëra shqiparë ishin atje, shumë edhe me familjet e tyre; se si refugjatë paguheshin nga shteti holandez me 45 euro java; se si i kishin gënjyer duke u thënë se janë sirianë, por ata nuk e kishin ngrënë për shkak të gjuhës; se si jashtë kampit edhe këtej nëpër trenat ashtu thonin, se ishin sirianë, që ta kishin më të lehtë të lëviznin; se kishin shpresë se mund t’i mbanin, megjithëse ua kishin thënë qartë se do t’i kthenin; se të paktën një vit e kishin siguruar, pastaj të bëhej ç’të bëhej; se do të përpiqeshin prapë të iknin në Angli, edhe pse ishte bërë garth me policë dhe nuk kalohej më; se e kuptonte ajo (me një fjalë unë që po këmbëngulja të dija se pse endeshin natën në trena që nuk i dinin se ku shkonin) se ç’do të thotë të mos kesh një vend ku të shkosh?

I këqyra të gjithë me radhë: djem të rinj, të kuruar, të hijshëm, por me të vetmen sëmundje: Atdheu nuk u jepte shpresë më për ndonjë të ardhme, dhe endja nëpër kampet e Europës, ishte më mirë se endja nëpër rrugët e Shqipërisë, sepse këtu të paktën endeshin me paratë e Europës, dhe atje me paratë e prindërve të tyre, që s’kishin as për vete. Ndërkohë që konduktori nisi kontrollin rutinë të biletave, nja dy prej tyre ngritën dhe vendosën t’i thonin atij se ishin refugjatë sirianë dhe se nuk kishin bileta. I qetë, konduktori u kërkoi që ta ndiqnin për tek kthina e tij, ku do të plotësonte gjobën. E pra, diku aty tek 60 Euro për njeri, që nuk do të paguhej kurrë, sigurisht!
Ky është çasti kur i kam bërë këto foto. Unë nuk e di kush janë nënat e këtyre djemve, po ta dija do t’u thosha se i kam parë me sytë e mi mbrëmë që ishin mirë, pa para në xhepa, por të paktën mirë, dhe se shpresonin se do të gjendej në këtë botë të madhe një vend edhe për ta.
Unë vetë, nëna e një djali që po i afrohet moshës së këtyre djemve, nuk mund të isha më e qetë mbrëmë pasi takova këta djem shqiptarë trenave të Holandës.  Ndërsa treni ndaloi në stacionin tim, unë i përshëndeta, i urova fat dhe i namatisa dhe plot urime të tjera në gjuhën tonë. Ndërsa treni po bëhej gati të nisej errësirës për në veri, unë ndala në pritje aty në peron. Kur treni kaloi, unë këqyra me vëmendje brenda në dritën e vagonit. Njërin prej djemve e kishte zënë gjumi mbështetur në shpinore dhe po bariste në kushedi ç’ëndrra të bukura. Unë uroja të ishin të bukura.

Kur në peron u kthye sërish qetësia dhe errësira, m’u kujtua se këngët e dikurshme për kurbetin, nuk do të dilnin kurrë nga moda shqiptarëve:

Një sëmundje e pashëruar
Qysh nga shekujt e kaluar.
Qaj, moj zemër e plagosur,
Vajto ti, moj nëna plakë.
Mërgimi djemtë t’i ka sosur,
Ikin e s’te vijne prape!

Utrecht 15 mars, 2016